O słowiańskiej magii dnia codziennego. Wykład Anny Traut-Seligi w Muzeum Historycznym Skierniewic

Czwartkowy wykład w skierniewickim muzeum to druga część opowieści o życiu średniowiecznych Słowian. We wrześniu w Muzeum Historycznym Skierniewic Anna Traut-Seliga mówiła o codzienności Słowian. Temat na tyle zainteresował słuchaczy, że zdecydowano się na jego kontynuację. Tym razem motywem przewodnim była magiczna codzienność plemion słowiańskich. Okazuje się, że nawet zawód, wydawałoby się nie związany z magią, posiadał elementy magiczne:

- Bóg zmarłych oraz magii, Weles dał ludziom wiedzę, żeby mogli uprawiać niektóre zawody. Na przykład takimi zawodami na pograniczu sacrum i profanum byli garncarz, rolnik oraz kowal, którzy zamieniali materię z jednej postaci w drugą. To była dla ówczesnych ludzi magia. Zastanawiali się nad tą przemianą i dochodzili do wniosku, że ci rzemieślnicy muszą czerpać z magii, żeby móc to robić. Sami rzemieślnicy także wierzyli, że ich praca była błogosławiona przez bogów – mówi Anna Traut-Seliga.

Magiczne dla średniowiecznych Słowian były zmiany pór roku, które według nich były wynikiem przestrzegania tradycji i obrzędów. Pomagać im w tym mieli kapłani nazywani „żercami”, którzy byli przeciętnymi członkami społeczności posiadającymi rodziny i uprawiający ziemię, ale ich wyjątkowa rola miała znaczenia podczas świąt, kiedy to stawali się przewodnikami i pełnili funkcję łączników z bogami.

Jak podkreśla Anna Traut-Seliga temat Słowian jest obecnie bardzo popularny. Wiele osób jest zainteresowanych słowiańskimi korzeniami:

-Dawniej skupiano się na mitologii greckiej, rzymskiej, a nawet perskiej. Na szczęście pojawili się archeolodzy, etnolodzy i etnografowie, pasjonaci folkloru, gromadzący nawet drobne opowiastki ludowe. Żmudną pracą w muzeach i magazynach odkrywali na nowo eksponaty, zapiski, nawet nutowe i wyciągali na światło dzienne zapomniane lub niedocenione przedmioty, odnajdując tym samym kolejne skrawki naszej przeszłości. To jest absolutnie wspaniała praca. Nic dziwnego, że ludzie pragną dowiedzieć się skąd przyszli, bo to daje im szansę dowiedzieć się dokąd zmierzają.

Warto znać obrzędowość słowiańskich przodów również dlatego, żeby móc poruszać się we współczesnych języku oraz tradycjach. Przesądy, przysłowia, powiedzenia, zwyczaje mające swoje źródło u średniowiecznych Słowian towarzyszą nam każdego dnia:

- Dobrze jest mieć świadomość, że to wszystko nie pojawiło się znikąd i nie pojawiło się wraz ze zmianami kulturowymi na ziemiach polskich. Tylko dostaliśmy to w spadku od przodków, którzy żyli tutaj długo przed chrześcijaństwem. Zwyczaje, obrzędy, nawet sposób myślenia, to jest dziedzictwo dawnych czasów – mówi Anna Traut-Seliga, która na pytanie, jaki zwyczaj słowiański warto kultywować, odpowiada: - To co mi się szczególnie podobało u Słowian, to to, że dzień zaczynali od wyjścia przed dom i powitania Słońca, najlepiej przed jego wschodem. Byli przekonani, że Słońce pojawia się właśnie dlatego, że oni uprzejmie je przywitali, bo gdyby tego nie zrobili, Słońce poczułoby się zaniedbane i zignorowane, przez co mogło nie pojawić się na niebie. W ten sposób dawali wyraz nadziei, że ten dzień będzie dobry, że Słońce znowu wstanie i koło czasu potoczy się do przodu.

Może warto wrócić do tego porannego rytmu, by wprawić się w dobry humor na cały dzień?